Heupdysplasie bij de hond

Heupdysplasie bij honden is een zeer ernstige en pijnlijke aandoening. Gelukkig wordt nog maar weinig euthanasie geadviseerd. Er zijn veel verschillende behandelmogelijkheden, waardoor de hond pijnvrij kan leven en soms zelfs geneest.

Maar voor het zover is, kan je hond met erg veel pijn en ongemak rondlopen.

Hoe komt een hond eigenlijk aan deze aandoening? Is heupdysplasie gemakkelijk te herkennen voor de eigenaar? En hoe maak je de kans zo klein mogelijk dat je hond dit ontwikkelt? Lees in dit artikel alles over heupdysplasie.

Wat is heupdysplasie?

Heupdysplasie (HD) is een aandoening die de meeste hondeneigenaren doet sidderen. Vooral wanneer je een zwaarder of groter hondenras in huis hebt, is de ontwikkelingskans zeer aanwezig.

Maar wat houdt heupdysplasie eigenlijk in?

De hondenheup bestaat uit twee delen: de kop en de kom. Deze worden bij elkaar gehouden door het gewrichtskapsel met 3 uitzonderlijk sterke gewrichtsbanden.

Bij een goed werkend gewricht sluit alles netjes op elkaar aan. De twee botdelen zijn bedekt met een laagje kraakbeen en omhuld met gewrichtsvloeistof. Zo kunnen zij zonder frictie langs elkaar glijden.

Maar bij heupdysplasie lijden de twee botdelen onder misvorming, waardoor ze niet meer correct op elkaar passen. Dysplasie betekent dan ook ‘afwijking van de vorm’. Dit kan na een tijd artrose (gewrichtsslijtage) veroorzaken.

Bij jonge dieren zien we vaak teveel speling in het gewricht. Dit kan al op de leeftijd van 4 maanden starten, al zul je de eerste tijd nog niet veel symptomen waarnemen bij je hond.

De banden zijn op die leeftijd echter nog niet erg sterk, en de twee botdelen stoten en schuren op een verkeerde manier langs elkaar. Hierdoor treden slijtage aan het kraakbeen en ontstekingen in het gewricht op.

Door de verstoring kan het gewricht niet goed verder groeien, waardoor de onderdelen steeds slechter in elkaar zullen passen. Na een langdurige ontsteking, kan ook verdikking en uitstulping in het bot ontstaan. Dit gebeurt in het geval van osteoartritis, een voortdurende ontsteking aan het botweefsel.

Door de uitsteeksels en verdikkingen in het bot wordt het gewricht steeds minder beweeglijk. De hond wordt minder flexibel en heeft doorgaans veel pijn.

Maar waardoor krijgt je hond deze aandoening eigenlijk?

Wat veroorzaakt heupdysplasie bij honden?

Helaas heupdysplasie één van de meest voorkomende bot-aandoeningen bij honden.

Grote tot zeer grote hondenrassen hebben hier verhoogd risico op. Denk hierbij aan de Berner Sennenhond, Boerboel, Bordeauxdog, Bouvier, Bullmastiff, Cane Corso, Duitse Dog, Duitse Herder, Golden Retriever, Ierse Setter, Koningspoedel, Labrador Retriever, Rottweiler en Sint Bernard.

Maar ook de actievere rassen, zoals de Border Collie en Basenji, lopen risico.

Waardoor wordt dit veroorzaakt?

Heupdysplasie is een aandoening die vererfd kan worden door de ouderdieren. Dit hoeft niet altijd het geval te zijn, maar het is wijs om dieren met HD uit het fokprogramma te halen. Vaak gaat het hier om de speling in de gewrichten, op jonge leeftijd.

Helaas is heupdysplasie niet uit te bannen door alle positief geteste ouderdieren uit te sluiten van de fokkerij. Deze aandoening is namelijk ook gevoelig voor omgevingsfactoren. Denk hierbij aan:

• Belastende activiteiten op jonge leeftijd
• Overgewicht
• Snelle groei
• Snel stijgen van lichaamsgewicht binnen korte tijd
• Teveel activiteit op jonge leeftijd
• Verkeerde voeding

Belastende activiteiten zijn bijvoorbeeld traplopen, scherpe bochten, uitglijden over gladde vloeren, te grote afstanden afleggen en plotselinge bewegingen zoals stops en sprongen. Dit is niet alleen voor jonge honden en gevoelige rassen belastend, maar kan voor iedere hond op den duur problemen veroorzaken.

Maar hoe herken je of je hond misschien heupdysplasie heeft, of gewoon een slechte dag?

Symptomen van heupdysplasie bij honden

Wanneer je de symptomen bij je hond gaat waarnemen, hangt af van de hoeveelheid speling en slijtschade in de gewrichten. Vaak geeft bijkomende ontsteking extra signalen dat je hond zich niet goed voelt.

Aan welke symptomen kun je heupdysplasie herkennen?

• Achterpoten staan in rust zeer dichtbij elkaar
• Afwezige of verminderde animo tot spelen en bewegen
• Eventuele toename in schouderbespiering (compensatie)
• Extreme losheid in de gewrichten (alleen bij beginstadium)
• Geknars in het gewricht tijdens beweging
• “Huppen” met de achterhand tijdens het lopen
• Kreupelheid, die verergert na inspanning
• Moeite met heupbewegingen
• Moeite met opstaan, traplopen, rennen of springen
• Pijn in de achterhand
• Stijve bewegingen van de achterhand (in gevorderd stadium)
• Veel zitten of liggen
• Verminderde activiteit
• Verminderde bespiering in de dijen
• Zwaaiende gangen

Als je heupdysplasie vermoed bij je hond of hij vertoont één van de bovengenoemde symptomen, is het wijs contact op te nemen met je dierenarts.

Heb je de hond bij een fokker vandaan? Vraag hen naar de gezondheid van de ouderdieren en geef de klachten van je hond door. Misschien hebben zij nog informatie die belangrijk is voor de dierenarts om te weten.

Ook dient de fokker van deze aandoening op de hoogte gesteld te worden. Heupdysplasie is erfelijk, mogelijk hebben de ouderdieren, broertjes en zusjes het ook. Wanneer HD is aangetoond, mag met dit dier niet meer gefokt worden om het ras gezond te houden.

Diagnose van heupdysplasie bij honden

De dierenarts zal de hond moeten onderzoeken om eventueel een diagnose te kunnen stellen.

Maar hoe pakt hij dat eigenlijk aan?

Allereerst is het belangrijk dat je de dierenarts zo goed mogelijk van informatie voorziet. Vertoont je hond specifieke klachten, probeer ze dan gedetailleerd te beschrijven en film ze eventueel thuis.

Vervolgens vertel je de dierenarts wanneer de klachten zich precies voordoen en hoe lang dit al speelt. Ook kun je verdere algemene informatie geven over de gezondheid van je hond.

De arts zal naar aanleiding van jouw verhaal de hond lichamelijk onderzoeken. Hierbij kijken ze naar pijnreacties, flexibiliteit van het gewricht, knarsgeluiden en stijfheid.

Hierna voert de dierenarts een bloedonderzoek uit bij je hond. Hij neemt hiervoor een bloedmonster waarin de algemene bloedwaarden worden bekeken. Hierin kan de arts specifiek zien of er een ontsteking gaande is.

Mogelijk moet je ook een urine monster inleveren.

Hiernaast zal met röntgenfoto’s de aangetaste heup(en) in beeld gebracht worden. Hierbij kan de dierenarts zien wat de status van de botten en het kraakbeen is.

Een röntgenfoto maken kan echter pas vanaf een leeftijd van 16 weken. Vermoed je HD of is je hond van een ras of type met verhoogd risico? Laat hem dan preventief controleren.

De dierenarts zal hierbij een lichamelijk onderzoek doen en onder de 16 weken oud dus geen foto’s maken.

Laat bij verhoogd risico na de 16 weken grens preventief foto’s maken, of voordat de hond de leeftijd van 6 maanden bereikt. Op tijd ingrijpen is bij deze aandoening erg belangrijk.

Better safe than sorry!

Heupdysplasie bij honden behandelen

Bij de behandeling van heupdysplasie zijn vaak twee opties: medicatie en een chirurgische ingreep.

Medicatie

Medicatie wordt vaak gegeven in de vorm van pijnbestrijding en ontstekingsremmers. Hierdoor voelt de hond zich beter en zal weer meer activiteiten gaan ondernemen.

Dit klinkt misschien als een slechte ontwikkeling voor een misvormd gewricht. Maar ook bij deze aandoening geldt: rust roest. Hoe meer het gewricht (goed) beweegt, hoe flexibeler het geheel weer wordt.

Hiernaast kan een dierenarts adviseren visolie (omega 3 vetzuren) aan het dieet toe te voegen. Ook glucosamine, vaak gecombineerd met chrondroïtine voor betere opname, wordt als gewrichts-smeersel genoemd.

Dit supplement is verkrijgbaar in speciale brokken, maar wordt ook als tablet of vloeistof verkocht.

Operatie

Of je hond geopereerd moet worden, hangt af van de ernst van de gewrichtsslijtage, de ontsteking en losheid van de gewrichten. De ingreep of operatie kan uit vier opties bestaan:

1. Aanpassing van de heup, zodat de kop en kom meer aansluiten. Dit gebeurt vaak op de leeftijd van 4 tot 5 maanden, tot maximaal 10 maanden oud.
2.  Totale vervanging van de heup. Dit gebeurt vaak bij ernstige losheid of volwassen honden waarbij de medicatie niet aanslaat en ernstige gewrichtsontsteking is ontstaan
3. Verwijderen van het kop-deel van het gewricht. Dit kan niet bij grote hondenrassen of een hoog lichaamsgewicht
4. Bij oudere honden zijn bovenstaande ingrepen niet mogelijk of soms te ingrijpend. Dan wordt er gekozen voor het verwijderen van een spier in de lies, zodat de belasting van het gewricht verandert

Maar naast hoge kosten en veel nazorg, is er geen garantie op een perfecte gezondheid. Laat je daarom altijd goed infomeren door de dierenarts.

Hoe heftig zal de operatie zijn voor je hond? Hoe wordt de kwaliteit van leven? En wat kun je eventueel bereiken met de juiste medicatie?

Als je hond nog jong is, zijn de prognoses erg vaak positief. Het jonge lijf kan nog veel hebben en men grijpt in voordat de problemen te groot zijn geworden.

Na de operatie zal de dierenarts periodiek röntgenfoto’s blijven maken, om het herstel en status van het gewricht in de gaten te houden.

Fysiotherapie bij heupdysplasie

We hadden het al eerder over het belang van goede beweging bij een aandoening als heupdysplasie. Daarom wordt als toevoeging vaak voor fysiotherapie gekozen.

Hierbij focust men zich op het soepel maken en houden van het gewricht. Ook de gezondheid van de achterhandsspieren wordt in de behandeling opgenomen.

De fysiotherapeut zal door middel van oefeningen en massage de hond behandelen. Eventueel krijgt de eigenaar simpele instructies voor thuis, zodat de klachten ook tussen de behandelingen in geminimaliseerd kunnen worden.

Hierbij moet een hond met heupdysplasie de eerste tijd vaak, maar kort worden uitgelaten. Denk hierbij aan 6 keer per dag, maximaal vijf minuten. Zo beweegt het gewricht regelmatig, maar wordt (extra) belasting voorkomen.

Doorgaans neemt de fysiotherapeut dit op in het programma. Op den duur mag men de beweging iets gaan opvoeren, met als eis dat de gezondheid van de hond niet achteruit zal gaan.

De beweging dient rechtuit de gaan en over een vlakke ondergrond. Naast de fiets lopen is dus ideaal, echter een verende bosgrond is beter dan een hard fietspad van asfalt.

Ook zwemmen wordt zeer aangeraden. Hierbij beweegt de hond lekker, zonder dat de gewrichten teveel belast worden.

Bij heupdysplasie is je hond echter zeer gevoelig en zal er sneller wat mis gaan dan gewoonlijk. Zorg er daarom altijd voor dat je hem laat behandelen door een professional.

Een leidraad hiervoor kan de Nederlandse Vereniging voor Dierfysiotherapeuten zijn.

Heupdysplasie bij honden voorkomen

Bij een aandoening zoals heupdysplasie is voorkomen beter dan genezen. Naast de pijn en het ongemak voor de hond, kan het de eigenaar ontzettend veel geld kosten. Helaas keren veel dier-zorgverzekeraars in dit geval niks tot weinig uit.

Gelukkig zijn er wat aandachtspunten die je kunt volgen, om de kans op heupdysplasie zo klein mogelijk te maken.

Activiteit

Bewegen is onderdeel van een gezond lijf. Maar een hond in de groei, moet voorzichtig behandeld worden. Wandel daarom met jonge honden alleen volgens de aangegeven richtlijnen voor hun leeftijd. Voorkom hierbij uitglijden, plotselinge bewegingen en traplopen.

Erkende fokker

Wanneer je voor een erkende fokker kiest, zal deze zich moeten houden aan de gezondheidsregels die gelden voor het ras. Doorgaans mag er officieel niet gefokt worden met ouderdieren die HD vererven. Bij een nestje van een amateur of non-professional heb je hier geen garantie van.

Gezonde levensstijl

Een van de grootste beproevingen voor het lichaam is overgewicht. Verdiep je in het type en de hoeveelheid voer voor je hond en zorg voor dagelijkse, passende beweging. Zorg er altijd voor dat je de beweging geleidelijk opbouwt en een goede warming up en cooling down inplant.

Risicovolle rassen

Bij rassen met een verhoogd risico is het altijd raadzaam om voorzichtig te zijn. Zorg altijd voor een goed hondenkussen, waar de hond zonder teveelbelasting van zijn gewrichten op kan liggen. Hiernaast is het voorkomen van traplopen, springen en uitglijden van groot belang.

Gebruik dus bijvoorbeeld een loopplank om de hond in de auto te laden. En moet je naar boven? Ga dan met de lift of til je hond (gedeeltelijk) indien mogelijk.