Doofheid bij honden

Laatste update: 31 mei 2022
hond met witte vacht doofheid

Doofheid bij honden komt veel voor op hoge leeftijd. Maar jonge honden kunnen het ook krijgen, of ermee geboren worden. Dit brengt geheel nieuwe uitdagingen mee voor het baasje.

Hoe komt een hond aan doofheid? Wat is hier aan te doen? En kun je een dove hond nog wel trainen? Lees hier alles over omgaan met de dove hond.

Mijn hond is doof, wat nu?

Doofheid bij honden komt geregeld voor. Je spreekt de viervoeter aan, maar er komt steeds minder reactie. Of misschien merk je aan je jonge hond, dat hij helemaal niet op harde geluiden reageert.

Betekent dit het einde van jullie communicatiemogelijkheden?

Gelukkig niet.

Maar om jullie training om te kunnen gooien, moet je eerst zeker weten of je hond echt slechthorend is. Een gemakkelijke test is om hard in je handen te klappen (zonder teveel opvallende beweging), terwijl je achter je hond staat.

Reageert hij niet of nauwelijks? Dan kan hij doof of slechthorend zijn.

We zien ook vaak, dat deze honden langer slapen en niet gemakkelijk wakker worden. Ze worden namelijk niet gestoord door geluiden.

De officiële test kun je laten doen bij de dierenartspraktijk. Die zal de BAER-test uitvoeren, dat staat voor “Brainstem Auditory Evoked Response”. Hierbij kijkt men onder narcose naar de hersenactiviteit van de hond.

Maar hoe komt een hond hier eigenlijk aan?

Oorzaak van doofheid bij honden

Doofheid bij honden kan op verschillende manieren ontstaan. Bij een van de bekendste oorzaken, is dit helaas een heel natuurlijk proces.

Net als bij oudere mensen, gaan de zintuigen van een oudere hond langzaam maar zeker achteruit. Ze gaan minder goed zien, minder goed ruiken en ook de maaltijd wordt nog wel eens overgeslagen.

Dit is vaak onderdeel van het Cognitief Disfunctie Syndroom (CDS). De doofheid wordt hierbij veroorzaakt vanuit een verstoorde werking van het binnenoor of vanuit de hersenen. De zenuwcellen worden langzaam maar zeker afgebroken of geblokkeerd door ophopende celstructuren.

Bij dit ouderdomssyndroom zien we ook vaak symptomen zoals nachtelijke onrust, onzindelijkheid en desoriëntatie. De oudere hond kan ondersteund worden met medicatie, maar verder is dit proces onomkeerbaar.

Maar er zijn ook situaties, waarin de doofheid geen gevolg is van ouderdom. Sommige honden hebben hier namelijk genetische aanleg voor.

Doofheid bij witte honden

Tussen onze moderne hondenrassen zitten een aantal typen die gevoelig zijn voor het ontwikkelen van doofheid. Deze gevoeligheid komt voort uit een aangeboren en erfelijke disfunctie van het (ge)hoorgebied. Hierbij is de doorbloeding van het middenoor verstoord, waardoor de ‘gehoorde’ informatie niet meer naar de hersenen doorgespeeld wordt.

Rassen met een gevoeligheid hiervoor zijn onder andere de:

We zien echter ook een verhoogd risico op deze doofheid bij honden met een (grotendeels) witte vacht. Dit heeft te maken met de genen die ervoor zorgen dat er verminderde pigmentatie in de huid aanwezig is (hypopigmentatie). Hoe dit precies gerelateerd is aan de doofheid, is helaas nog niet bekend.

Let op, dit geldt niet voor individuen met albinisme (geheel wit met rode ogen).

Voorbeelden van aangetaste rassen zijn de Argentijnse dog, Bull Terriër, Dalmatiër, Engelse Setter en Maltezer.

Ook zien we een erfelijke neiging tot doofheid bij dieren met het Merle gen. Dit gen zorgt voor verdunning van het pigment, wat een aparte verkleuring in het vachtpatroon aanbrengt. Hiervan zijn drie varianten:

  • Blue merle
  • Chocolate merle
  • Red merle

De keerzijde van deze bijzondere vachttekening is echter, dat wanneer twee dieren met het Merle gen samenkomen dit gezondheidsproblemen met zich meebrengt. Hieronder valt het ontwikkelen van doofheid, maar ook verslechterd zicht.

Rassen die onder deze gevoeligheid vallen, zijn onder andere de Border Collie, Australische veedrijvershond en de Shetland Sheepdog.

Plotselinge doofheid bij je hond

Wanneer je hond echter plotseling doof of slechthorend wordt, kan er ook iets niet-erfelijks aan de hand zijn.
Het gehoor kan namelijk beschadigd of geblokkeerd zijn, door een verstopping in de gehoorgang of een probleem in het middenoor. Een voorbeeld hiervan is vuilophoping of een oorontsteking.

Houd de oren dus altijd goed schoon. Laat hiernaast je hond nakijken door een dierenarts, wanneer hij geregeld met zijn kop schudt of aan zijn oren krabt.

Training van een dove hond

Wanneer je hond doof of slechthorend blijkt, kan dit heftig nieuws zijn voor het baasje. Kun je dan ooit nog wel je hond ongelijnd uitlaten? En hoe zit het met jullie dagelijkse communicatie?

Voor sommige hoorproblemen kan een hoortoestel nog uitkomst bieden. Dit kan echter niet uitwendig gedragen worden door de hond, dit brengt allerlei praktische problemen met zich mee. Wel kun je met een gespecialiseerde dierenarts de mogelijkheden overleggen tot operatief inbrengen.

Gelukkig is er in de training ook genoeg mogelijk met een doof dier. Je zult alleen een beetje moeten omdenken.

Bij de training zijn namelijk mondelinge commando’s niet mogelijk. Wil je iets van de hond, of wil je de training beginnen? Zorg dan dat je altijd met een groots gebaar de aandacht trekt.

Gebruik hiervoor altijd hetzelfde gebaar. Een voorbeeld is een grote, ronde zwaaibeweging van je hand. Vaak vangt je hond deze beweging wel op, als hij zijn ogen open heeft.

Vervolgens werk je volgens hetzelfde principe als met een horende hond, maar dan zonder de geluidseffecten. Je bent consequent in je gebaren en beloont gelijk met iets lekkers wanneer het gewenste gedrag getoond wordt.

Ongewenst gedrag kun je negeren, maar je kun hier ook altijd hetzelfde hand-commando voor geven. Het belangrijkste is, dat je hierbij altijd consequent bent.

Opvoeding van een dove hond

In de opvoeding van een dove of slechthorende hond, moet extra aandacht besteed worden aan de socialisatie. Omdat een hond je niet hoort aankomen, kan hij van plotselinge aanrakingen of gebeurtenissen erg schrikken.
Dit kan angst en agressie tot gevolg hebben.

Bereid je hond hierop voor door veel met hem te oefenen en deze situaties altijd positief af te laten lopen. Negeer het feit dat hij schrok, want troosten zal zijn reacties in de toekomst alleen maar heftiger maken.

Want er was toch iets om van te schrikken?

Raak de hond veel aan en zorg ervoor dat dit van alle kanten af kan gebeuren. Ook van de achterkant, zodat de hond niet uithaalt wanneer je per ongeluk tegen hem aan stoot.

Ook de omgang met andere dieren moet goed begeleid worden, omdat een dove hond belangrijke signalen kan missen. Daarom is het wijs om samen op (puppy)cursus te gaan, zodat jullie begeleid kunnen worden in het proces.

Veiligheid van een dove hond

Ook de veiligheid van en rondom een dove hond heeft extra aandacht nodig. Is je hond enthousiast geraakt door een spel, dan zal hij minder snel je aandachttrekkende handgebaren opmerken. Zo zit een naar ongeluk in een klein hoekje.

Hiernaast is het handig je hond een halsband of tuig te laten dragen, waarop duidelijk vermeld is dat hij niet kan horen. Hier kunnen andere mensen rekening mee houden.

Voorbeelden zijn bij drukte, wens tot aanhalen van de hond of wanneer mensen de hond hebben gevonden wanneer deze ongepland zonder de baas op stap is gegaan.