Oververhitting bij hond voorkomen

In de zomermaanden is oververhitting bij honden een hot topic.

Niet alleen de eigenaren, maar de hele samenleving wordt massaal herinnerd aan het belang van oververhitting bij honden voorkomen.

Op TV, radio en Internet wordt extra alertheid gevraagd voor het achterlaten van honden in de (hete) auto. Bij temperaturen boven de 20 ⁰C is een afgesloten auto binnen enkele minuten een bakoven, met ernstige oververhitting bij je hond als gevolg.

Maar niet alleen hete auto’s spelen een rol bij oververhitting van je hond: ook lichamelijke activiteit, voertijden en beschikbaarheid van koele plekken en water zijn van belangrijke factoren.

Bezoek wanneer je oververhitting vermoed met spoed een dierenarts: binnen een mum van tijd is het lichaam van je hond onomkeerbaar beschadigd. Daardoor komt zijn leven ernstig in gevaar!

Hoe voorkomen we oververhitting bij onze hond? En wanneer de hond toch oververhit is geraakt, hoe lossen we dit dan op?

In dit artikel gaan we in op oververhitting bij de hond.

Oververhitting bij hond in auto

Zeggen dat je de hond niet in een hete, afgesloten auto moet achterlaten is een beetje een open deur in trappen.

We vinden zelf zo’n bakoven ook minder prettig om in te zitten. Maar waarom komen er alsnog op deze manier tientallen honden per jaar om? Het antwoord ligt in twee dingen: inschattingsvermogen en een klein beetje natuurkunde.

Niet iedere hond die door oververhitting sterft, heeft eerst uren in een hete auto doorgebracht. Soms denkt het baasje, even vijf minuten naar de bakker. Dan laten we het raam op een kiertje en is er niets aan de hand.

Maar in de volle zon kan de temperatuur in een auto harder oplopen dan verwacht. En wat als je bij de winkel lang in de rij moet staan?

Binnen tien minuten kan de temperatuur in de auto met zo’n 10 graden gestegen zijn.

Even een overzichtje. Aan de hand van deze cijfers kun je zeggen, dat ieder kwartier de auto met 9 tot 10ºC verder opwarmt.

Lees ook: Hoeveel water moet mijn hond drinken?

Buitentemperatuur (⁰C)	Temperatuur na 30 minuten (⁰C)
21	40
24	43
27	45
30	48
32	51
35	54

Er zijn ook tests uitgevoerd door autobedrijven, om te kijken hoe snel een auto opwarmt in de zon. Deze bedrijven komen op veel lagere temperaturen uit. Voor de temperaturen in de bovenstaande tabel zijn dan ook geen harde bewijzen gevonden.

Bedenk echter wel dat de hond zelf ook van invloed is op de temperatuur. Wanneer hij in een warme auto zit, geeft zijn lichaam ook enorm veel warmte af.

Dit is een manier van het lichaam om de warmte kwijt te raken. Hierdoor wordt echter de krappe, afgesloten ruimte nog heter, met een snel stijgend risico op oververhitting als gevolg.

Lees ook: Hond drinkt niet

Oververhitting bij je hond

Okee, okee. Je hond heeft het een beetje warm. Maar waardoor ontstaat oververhitting nu precies, en wat houdt dit eigenlijk in?

Tijd voor een stukje thermoregulatie: het regelen van de temperatuur.

Ons lichaam, maar ook dat van andere diersoorten, zit fascinerend en gedetailleerd in elkaar. Zo hebben de hersens een zogenaamd thermoregulatie-centrum, gelegen in een gedeelte wat de hypothalamus wordt genoemd.

Dit centrum zorgt ervoor dat de lichaamstemperatuur van je hond in balans blijft: zo tussen de 38 en 39 ⁰C. Deze balans wordt in stand gehouden door gecontroleerde warmte- productie en afgifte van het lichaam.

Een lichaam kan op vier manieren warmte kwijtraken:

1. Straling, vanaf het huidoppervlak

2. Stroming, via de lucht (wind)

3. Verdamping, via vocht vanaf het lichaam

4. Geleiding, via een contact oppervlak

Wij mensen zijn echt een kei in warmte kwijtraken: we kunnen uit bijna iedere porie in ons lijf zweten. Daardoor scoren we op alle bovenstaande punten enorm hoog.

Honden en warmte zijn helaas niet zo’n goede combinatie. Zij kunnen alleen hun warmte kwijtraken door te hijgen en zweten via de voetzolen (beiden via verdamping).

Ook verwijden de bloedvaatjes onder de huid zich, maar door hun (dikke) vacht of vetlaag raken veel honden slecht warmte kwijt via hun huid. Dit noemen we isolatie.

Ook leeftijd, geslacht en conditie zijn van invloed op de warmte afgifte. Daarom is het belangrijk dat een hond zijn lichaam helpt af te koelen, door koele plekken op te zoeken en rustig te liggen.

Een oververhitte hond is altijd een spoedgeval! Bezoek dus zo snel mogelijk een dierenarts en koel de hond tijdens transport met natte, koude doeken.

Oververhitting vindt plaats wanneer je hond niet genoeg warmte af kan geven, waardoor de lichaamstemperatuur blijft stijgen. Bij een lichaamstemperatuur van 40,5 ⁰C spreken we officieel van oververhitting.

Bij temperaturen van 42 ⁰C beginnen de eiwitten (de zogenaamde bouwstenen van het lichaam) af te breken, waardoor een levensbedreigende situatie ontstaat.

Oververhitting bij je hond behandelen

Oververhitting is te herkennen aan de volgende symptomen:

• Extreem hijgen
• Braken
• Zwalken of niet kunnen opstaan
• Spierkrampen
• Lethargie (verminderd reactievermogen en sterke desinteresse voor de omgeving)

Je kunt de diagnose het beste stellen door de temperatuur van je hond op te nemen met een digitale thermometer.

Komt de lichaamstemperatuur van je hond boven de 41,0 ⁰C uit? Start dan gelijk met razendsnel afkoelen (ijs of ijswater) en bezoek met spoed een dierenarts.

Mijn hond is oververhit: wat moet ik doen?

Bij een lichaamstemperatuur van 40,5 tot 41,0 ⁰C moet de hond rustig en gecontroleerd gekoeld worden. Een te snelle temperatuurdaling kan leiden tot stijging van de warmteproductie of shock, waaraan hij kan overlijden.

• Blijft de temperatuur stijgen? Koel de hond met koude, natte doeken en bezoek met spoed een dierenarts.
• Leg de hond in de schaduw, in de auto of binnen neer.
• Zet airconditioner of ventilator aan, zodat hij van de luchtstroming kan profiteren.
• Spoel zijn buik, liezen, oksels en oren af met koel (geen ijskoud!) water. Wrijf het water tussen de haren in: het moet op de huid komen, zodat het kan verdampen.
• Geef de hond met kleine beetjes tegelijk koel (!) water te drinken. Geedn ijskoud water: het lichaam zal proberen het koude water op te warmen, waardoor de warmte productie weer toeneemt en de temperatuur stijgt. Om uitdroging te voorkomen, kun je een theelepel keukenzout door 1 liter water mengen: zo houd je hond het vocht beter vast.

Pas met op met een oververhitte hond afkoelen: een te snelle temperatuurdaling kan leiden tot shock, wat dodelijk kan zijn. 

Bij een lichaamstemperatuur van 41,0 ⁰C of hoger moet de hond met spoed afgekoeld worden.

• Gebruik ijs of  ijswater: de temperatuur moet meteen drastisch naar beneden!
• Wikkel de hond in kletsnatte, koude handdoeken en ververs ze zeer regelmatig
• Bezoek met spoed een dierenarts

Alleen koelen is niet genoeg: de hond moet door de dierenarts aan het infuus gelegd worden en gecontroleerd worden op orgaanschade.

Door de inwendige hitte gaan de eiwitten in het lichaam namelijk stollen, en kunnen bijvoorbeeld de lever en nieren onherstelbaar beschadigd raken.

Controleer de temperatuur regelmatig. Wanneer deze begint te zakken, verminder dan de koelende activiteiten. Wanneer de hond namelijk te snel afkoelt, kan hij gaan rillen.

Dit is weer een slim trucje van het lichaam om warmte op te wekken, en dat is precies wat je niet wilt. Een te lage lichaamstemperatuur (onder de 38 ⁰C) moet ook voorkomen worden. Onderkoeling ligt dan op de loer.

Is de lichaamstemperatuur gezakt tot onder de 40 ⁰C? Dan kun je stoppen met koelen. Controleer tijdens het eerste uur ieder kwartier de temperatuur, daarna ieder half uur, etcetera.

Oververhitting bij je hond voorkomen

Doordat je hond zijn warmte niet goed kwijt kan, zal hij zijn lichaam moeten helpen om op de juiste temperatuur te blijven. Helaas hebben niet alle honden dit feilloos in de gaten.

Spelen, in de zon liggen en zichzelf bezig houden is voor sommige honden een tweede natuur. Maar door het slechte afkoelingsvermogen, stijgt de lichaamstemperatuur enorm snel!

Hoe help je de hond om koel te blijven?

Voer een tropenrooster in: tijdens de koelte van de vroege morgen en late avond zijn we actief, overdag rusten we.

Tussen 11:00 uur en 15:00 uur is de temperatuur buiten het hoogst, zorg dan voor genoeg verkoelingsmogelijkheden voor je hond, zoals:

• Een koelte mat of vest. Deze gadgets zijn in allerlei vormen en maten te verkrijgen: je maakt ze nat met water en vervolgens blijven ze urenlang koel.
• Een badje met koel (geen koud!) water. Zorg er wel voor dat je hond niet al te wild wordt van het spelen met water. Door hem in koud water te zetten kan de lichaamstemperatuur te snel dalen, waardoor de hond gaat rillen en de warmte productie van het lichaam wederom stijgt.
• Een koele plek in huis of in de schaduw.
• Verkoeling door airconditioning of een ventilator.

Het tropenrooster kun je ook invoeren wat betreft de voertijden. Het is beter wanneer je hond geen voer naar binnen werkt wanneer de omgevingstemperatuur erg hoog is.

De vertering en verwerking van het voedsel produceert namelijk warmte, waardoor de lichaamstemperatuur stijgt.

Probeer bij temperaturen boven de 20 ⁰C  inspannende activiteiten met je hond zoveel mogelijk te vermijden.

Ook activiteiten in een warme omgeving met een hoge luchtvochtigheid (zoals de zomers in Nederland, helaas) zijn uit den boze.

Door het hoge vocht gehalte in de lucht, kan de hond zijn warmte nog slechter kwijt. Ze hijgen namelijk, omdat het vocht van de adem verdampt in de lucht.

Hoe droger de lucht, hoe beter het vocht opgenomen kan worden en je hond dus kan afkoelen. Maar is er al veel vocht in de lucht? Dan kan de hond het zijne veel slechter kwijt!

Moeten jullie toch op pad tijdens de warme uren van de dag?

Zorg dan voor genoeg koel water, een rustig tempo, weinig direct zonlicht en een koelte vest dat je regelmatig ververst. Direct zonlicht bij hoge temperaturen kan de huid beschadigen, net als bij ons.

Heb je een hond met een dunne beharing of een lichte huid? Smeer hem dan in met zonnebrand-crème op de meest onbeschermde plekken, zoals in het gezicht.

Pas ook op met warme wegen of paden, het asfalt kan enorm heet worden en de voetzooltjes van je hond verbranden. Herinner je je nog, hoe je vroeger over het hete zand danste om bij de zee te komen?

Asfalt is nog een tikje erger, deze cijfers zijn gebaseerd op de worst case scenario:

Buitentemperatuur (⁰C)	Temperatuur asfalt (⁰C)
25	51,6
30	57,2
30,5	61,7

Kortom: erg heet.

Dus: rustig aan met warm weer, zodat jullie in de vroege morgen en koele avond zoveel mogelijk plezier kunnen maken.

En wat is er nu beter dan met een fris drankje lekker te luieren tijdens de hete zomeruren? Juist, lekker luieren in de koelte met je allerliefste hondenvriendje!