Hoe leert een hond? Een kijkje in het hondenbrein

Hoe leert een hond de regels van ons moderne huisleven? Door hem goed op te voeden, zul je denken. Maar in het brein van onze viervoeter moeten hiervoor alle zeilen worden bijgezet. Het leerproces van je hond, ligt dus niet alleen maar bij het baasje.

Sommige honden leren snel, anderen wat minder gemakkelijk. Wat ligt hieraan ten grondslag? En wat betekent dit in de training, opvoeding en het samenleven met je hond? In dit artikel vertellen we je alles over de samenwerking met het hondenbrein.

Wat betekent leren voor mijn hond?

Hoe leert een hond overleven in onze mensgerichte maatschappij? Tegenwoordig is dit één van de belangrijkste vragen in het hondenleven.

Een pupje zal dit zich niet letterlijk afvragen. Maar zijn omgeving brengt hem hier in korte tijd zo veel mogelijk over bij. Op deze manier wordt de kans op succes en overleving zo groot mogelijk gemaakt.

Want leren, is van levensbelang.

We herkennen het vast nog wel vanuit onze eigen jeugd. Van jongs af aan worden we vol met algemene kennis gestopt. Over taal, gedrag en gezondheid.

Terugkijkend op deze periode denken we vaak: logisch toch? Maar geldt dit ook voor onze viervoeters?

Onze moderne honden leven al duizenden jaren met de mens zij aan zij. Dit heeft zo z’n voordelen, in een wereld waar de mensheid een nietsontziend effect heeft op al het leven op aarde.

Maar of dit altijd zo logisch voelt voor je viervoeter? Dat valt te betwisten!

Wat is belangrijk in het leven van mijn hond?

Zowel in de mensen- als dierenwereld, geldt dat je door ouders wordt opgevoed. Maar bij de hond, speelt ook de mens een grote rol.

En dit komt niet alleen, door het feit dat een hond vaak vanaf pup bij ons in huis woont.

De mens, heeft namelijk ook vaak de eigenschappen van de pup bepaald. Onze betrokkenheid in de fokkerij gaat vele eeuwen terug. Al in de vroege Chinese dynastie vonden we uit, dat we gewenste eigenschappen bij dieren konden behouden door dieren met deze trekjes met elkaar te laten paren.

Deze kennis groeide uit tot een indrukwekkende hondenpopulatie, met meer dan 300 erkende ondersoorten (hondenrassen). Dit aantal wordt nog veel hoger, wanneer alle niet erkende rassen meegeteld worden.

Dit ras en de bijbehorende eigenschappen heeft grote invloed op het leervermogen van een pup. Want waar is hij op geselecteerd?

Moest dit type hond zelfstandig (goede) keuzes kunnen maken, na systematische instructies vanuit de mens? Moest hij inventief zijn, en zelf oplossingen bedenken? Of was het alleen maar belangrijk om mooi op schoot te kunnen zitten?

Hier komt niet alleen het begrip, maar ook de kunde van de mens om de hoek kijken. De hond heeft een bepaalde aanleg die hij zonder de mens zal gebruiken om zo succesvol mogelijk te leven.

Maar willen we samenleven, zoals zoveel mensen dat intensief doen met hun viervoeter? Dan zul je moeten onderwijzen.

Maar hoe zorg je ervoor dat je hond de juiste kennis oppikt?

Samenwerken: leren kun je leren!

Alle honden kunnen leren. Er zijn ontzettend veel fabels in de wereld die het tegendeel beweren, over bepaalde rassen, leeftijden of zelfs het geslacht.

Maar gelukkig valt ieder individu iets bij te brengen. Want als een hond niet leert, kan hij zich niet aanpassen aan zijn omgeving. En juist dit aanpassingsvermogen is wat een leven succesvol maakt.

Leren is dus één van de belangrijkste overlevingsstrategieën!

Maar om een hond intensief met ons samen te laten leven, op een manier die voor allemaal veilig en comfortabel is, kost toewijding van het baasje.

Want hoe leer je een viervoeter dat hij volgens bepaalde mensenprincipes moet leven? En kan een oudere hond nog leren? Of als de hond al basisopvoeding gehad heeft?

Leren heeft alles te maken met motivatie. Een aan te leren regel vanuit onze mensenlogica, kan onnatuurlijk aanvoelen voor onze honden.

Waarom zou je niet op de bank mogen liggen? Of de kat op mogen jagen? Niks mis mee, toch?

Om je hond te laten leren, heb je dus iets nodig waarvoor hij bereid is om concessies te maken op zijn eigen regels. Doet hij het ‘goed’, dan wordt hij beloond.

Hier zijn echter twee dingen van belang:

1. Goed of fout?

Onze regels komen gevoelsmatig niet altijd overeen met de ongeschreven wetten van onze viervoeters. Doet je hond niet wat er van hem gevraagd wordt, dan kun je dit dus niet per se bestempelen als ‘fout’. Het grootste deel van deze ‘fouten’, wordt namelijk gemaakt door gebrek aan duidelijke instructie.

Dus wees rechtlijnig: welk gedrag verlang je nu precies van je hond?

2. Beloning geeft motivatie

Motivatie zorgt ervoor dat je hond de wil heeft om iets van jou, of met jou, te leren. Vaak ziet je viervoeter hier het nut niet van in, omdat dit gebaseerd is op mensenprincipes.

Daarom moet er iets anders, iets tastbaarders, tegenover de moeite staan die je hond uitvoert.

Probeer uit te vinden waarvoor je hond deze moeite wil doen, dit kan namelijk per individu verschillen. Het kan een heerlijke snack zijn, maar ook een gek spel, favoriet speeltje of heerlijke knuffelbeurt.

Hoe leert een hond de basisprincipes?

Iedereen heeft wel iets waarvoor hij wil werken. Wij mensen leren hard voor een goed cijfer op een toets, werken secuur voor de kans op een vaste baan of houden rekening met onze partner voor een fijne, liefdevolle relatie.

Hoe leert een hond deze dingen, zul je denken? Dat is toch niet hetzelfde?

Toch leert onze viervoeter ook van de gevolgen van zijn acties. En als mens, kun je deze sturen.

Dit noemen we operant conditioneren, ofwel ‘het leren van de gemaakte fouten of behaalde successen’.

Er zijn in dit proces twee stromingen: leren door bekrachtiging en leren door correctie.

1. Leren door bekrachtiging

Wanneer een gedraging bekrachtigd wordt, wil het baasje dat de hond het gedrag meer zal tonen. Dit kun je op positieve of negatieve wijze doen.

Bij positief bekrachtigen wordt het dier beloond voor gewenst gedrag. Een voorbeeld hiervan, is een koekje geven als je hond braaf gaat zitten.

Negatief bekrachtigen komt ook vaak voor, en klinkt veel zwaarder dan het (vaak) is. Je geeft hierbij een negatieve prikkel, zodat je dier bepaald gedrag laat zien. Een simpel voorbeeld is je hond opzij duwen: jij duwt, en stopt pas wanneer je hond opzij beweegt.

2. Leren door correctie

Bij een correctie wil het baasje juist dat het getoonde gedrag in frequentie af zal nemen. Wederom kan dit op positieve en negatieve wijze gedaan worden. Al vormt dit zich misschien niet zoals je zult denken.

Bij een positieve correctie namelijk, wordt een prikkel toegediend die door de hond als nadelig ervaren zal worden. Voorbeeld is schreeuwen, slaan of schoppen wanneer je hond niet het gewenste gedrag vertoont.

Bij een negatieve correctie, wordt datgene wat je hond probeert te bereiken met zijn gedrag weggenomen. Een voorbeeld hiervan is je hond in de bench stoppen wanneer hij zich teveel opdringt, bijvoorbeeld om te spelen.

Leren doe je een leven lang

Leren is dus een natuurlijke neiging van elk individu. Zowel hond als baasje moet hiervoor openstaan om samen te kunnen werken. En hiermee: samen te kunnen leven.

En is iets eenmaal aangeleerd? Dan geeft dit een basis, maar geen garantie voor de toekomst. Want juist de flexibiliteit die je door het blijven leren wint, brengt je naar succes. Niet het eeuwig blijven herhalen van hetzelfde trucje.

Verdiep je dus in de motivatie van je hond en spoor hem aan om de wereld om hem heen te verkennen en proberen te bevatten. Samen met jou!